W numerze 12(208)/2011 miesięcznika Wyższego Urzędu Górniczego –
Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, ukazał się nasz artykuł
„Ewidencja gospodarki maszynami i urządzeniami na podstawie Systemu EMU„,
opiniowany przez dr inż. Adama Zygmunta.







Cadcom, Gierałtowice.
inż. Tomasz KUSZKA, inż. Bartosz PRZYSTAŚ, inż. Arkadiusz GABRYŚ

Gospodarka maszynami Górnictwo Oprogramowanie

Streszczenie:

Wymagania stawiane użytkownikom maszyn i urządzeń w zakładach górniczych stanowią nierzadko trudności z utrzymaniem prawidłowej gospodarki czy ewidencji maszyn i urządzeń.
Obecne przepisy wymuszają na użytkownikach prowadzenie rzetelnej identyfikacji maszyn i urządzeń oraz ewidencji związanych z nimi dokumentów.

W niniejszym artykule przedstawiony został system spełniający wymagania obecnych przepisów, jak również umożliwiający pełną kontrolę eksploatowanych maszyn i urządzeń w zakładach górniczych.

Znaczenie prawidłowego prowadzenia ewidencji i gospodarki maszyn i urządzeń na podstawie Systemu IDENTYFIKACJI I GOSPODARKI MASZYNAMI I URZĄDZENIAMI – „EMU”.

Identyfikacja i gospodarka maszynami i urządzeniami w przemyśle wydobywczym wymagana jest między innymi przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. Nr 139, poz. 1169 z późn. zm.) oraz innymi – wynikającymi z rodzaju zastosowanych maszyn i urządzeń.

Rzetelna gospodarka maszynami i urządzeniami ma bezpośredni wpływ na efektywną ich pracę, co przekłada się na bezpieczeństwo pracy załóg górniczych, między innymi poprzez:

• terminowe prowadzenie okresowych kontroli,
• terminowe prowadzenie wymaganych badań,
• bezpośredni dostęp do dokumentacji techniczno-ruchowych,
• bezpośredni dostęp do technologii pracy,
• bezpośredni dostęp do instrukcji obsługi i instrukcji stanowiskowych,
• stosowanie maszyn i urządzeń spełniających określone wymagania,
• eliminowanie wyeksploatowanych maszyn i urządzeń oraz ich części,
• właściwe ewidencjonowanie maszyn i urządzeń będących w eksploatacji, naprawie, remoncie,
• właściwe przechowywanie i ewidencjonowanie przechowywanych maszyn i urządzeń oraz ich części.

Na obecnym etapie gospodarka maszynami i urządzeniami w podziemnych zakładach górniczych prowadzona jest głównie przez poszczególne, zainteresowane jednostki organizacyjne (oddziały, działy). W związku z tym wymagane dokumenty przechowywane są w wielu miejscach. Uniemożliwia to często łatwy do nich dostęp służbom zainteresowanym. W wielu przypadkach prowadzi to do nieterminowego prowadzenia kontroli, przeglądów, badań, remontów itp. Tym samym prowadzi to m.in. do eliminowania maszyn lub urządzeń z ruchu, ich awaryjności, a w konsekwencji do strat materialnych, związanych z wstrzymaniem procesu eksploatacji oraz, co istotne, do zagrożenia życia i zdrowia załóg górniczych.

Coraz bardziej ekspansywna mechanizacja i automatyzacja procesu produkcji związanego z eksploatacją złóż prowadzi do zwiększania ilości stosowanych maszyn i urządzeń w poszczególnych zakładach górniczych, a tym samym do zwiększenia nakładu pracy związanego z dbałością o ich stan. Dla prowadzenia właściwej gospodarki maszynami i urządzeniami angażuje się więc coraz większą liczbę pracowników. Nie pozostaje to bez wpływu na koszty eksploatacji.

W oparciu o nasze wieloletnie doświadczenia w tym zakresie, bazując na znajomości problematyki gospodarki maszynami i urządzeniami oraz znajomości zasad projektowania opracowaliśmy elektroniczny

System Identyfikacji i Gospodarki Maszynami i Urządzeniami „EMU”.

Ma on na celu m.in. zgromadzenie w jednym miejscu całości dokumentacji i informacji o posiadanym parku maszynowym oraz prowadzenie nim racjonalnej gospodarki. Umożliwia, więc pracę na jednym stanowisku, jeśli tego życzy sobie użytkownik, bez zmniejszenia jego funkcjonalności. Nie oznacza to jednoosobowej obsługi stanowiska „EMU” przystosowany jest do pracy sieciowej, wraz z uprawnieniami dla konkretnych użytkowników z możliwością podziału zakresu czynności.

Stacje robocze instalowane mogą być w jednostkach organizacyjnych (oddziałach, działach), użytkujących określony rodzaj maszyn i urządzeń z przydzieleniem im uprawnień na poziomie edycji.
Dana jednostka ma na bieżąco dostęp do systemu, tym samym np. do: elektronicznych dokumentacji techniczno ruchowych; identyfikacji maszyn i urządzeń (w eksploatacji, naprawie, remoncie); terminów badań, kontroli i przeglądów itd.

Umożliwia to bieżący nadzór przez osoby dozoru i kierownictwa, co zwiększa bezpieczeństwo poprzez poprawę dyscypliny pracy.

Na zdjęciu nr 1 pokazano kartę ostrzeżeń.

Powyższe zdjęcie przedstawia sposób informowania użytkownika o zaległych i bieżących terminach badań, kontroli oraz o brakujących dokumentach. Użytkownik ma możliwość filtrowania poszczególnych typów maszyn i urządzeń, jak również ich użytkownika oraz wyboru ilości dni do upływu terminu badania czy kontroli. System Identyfikacji i Gospodarki Maszynami i Urządzeniami „EMU” to więcej, niż prowadzenie ewidencji dokumentów dla maszyn i urządzeń. To m.in. system kontroli terminów badań, przeglądów, system kontroli nieprawidłowości itp.
System również pozwala na przechowywanie w bazie danych dokumentów w postaci elektronicznej, między innymi takich jak:

• dokumentacje techniczno-ruchowe
• deklaracje zgodności WE
• dopuszczenia WUG
• protokoły kontroli maszyn i urządzeń
• protokoły badań
• zezwolenia na oddanie do ruchu.

Na zdjęciu nr 2 przedstawiono formularz zawierający dokumenty przypisane maszynie.

W przykładowym formularzu powiązanych dokumentów możliwe jest pobranie wersji elektronicznej dokumentu przypisanego do maszyny lub urządzenia. W tym formularzu definiuje się i przypisuje dokumenty wymagane do prowadzenia eksploatacji danego urządzenia lub maszyny.
W przypadku braku wymaganego dokumentu system poinformuje użytkownika o nieprawidłowości.

System „EMU” składa się z kilku niezależnych modułów, takich jak:

• Wyrobiska górnicze – moduł podstawowy
• Ewidencja elementów podstawowych sekcji obudów zmechanizowanych
• Ewidencja maszyn i urządzeń z napędem własnym
• Ewidencja maszyn i urządzeń do transportu urobku
• Ewidencja pomp i sprężarek
• Ewidencja maszyn i urządzeń transportu koleją podziemną
• Ewidencja maszyn i urządzeń do transportu ręcznego
• Ewidencja urządzeń i instalacji rurociągów
• Ewidencja maszyn urabiających i ładujących
• Ewidencja urządzeń klimatyzacji
• Ewidencja maszyn i urządzeń dźwigowych
• Ewidencja maszyn i urządzeń górniczych wyciągów szybowych.

Na zdjęciu nr 3 przedstawiono formularz ewidencji lokomotywy podwieszonej z napędem własnym.

Dane na formularzu ewidencji zawierają wszelkie niezbędne informacje o lokomotywie, jak również informacje o brakujących dokumentach czy odbiorach. Z formularza możemy uzyskać dane tj.: nr identyfikacyjny maszyny, podzespoły zabudowane w maszynie, terminy odbiorów, jakie dokumenty przypisane są maszynie oraz dane teleadresowe producenta z bezpośrednim linkiem do strony www.

System spełnia wymagania rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. Nr 139, poz. 1169 z późn. zm.) w zakresie ewidencji elementów podstawowych sekcji obudowy zmechanizowanej.

Na zdjęciu nr 4 przedstawiono formularz ewidencji elementów podstawowych sekcji obudowy.

Formularz ewidencji elementów podstawowych sekcji obudowy zmechanizowanej zawiera wszystkie informacje o elementach podstawowych wynikających z obecnych przepisów. System pozwala w łatwy sposób prowadzić gospodarkę tymi elementami w zakresie wymian, remontów czy modernizacji.

Możliwości System Identyfikacji i Gospodarki Maszynami i Urządzeniami „EMU”.

Oprogramowanie EMU umożliwia m.in.:

• zaawansowaną konfigurację,
• zarządzanie i identyfikację osób związanych z obsługą programu,
• prowadzenie i katalogowanie deklaracji zgodności WE, dopuszczeń WUG, protokółów odbiorczych,
• ewidencję bieżących kontroli i przeglądów maszyn i urządzeń,
• ewidencję badań odbiorczych z automatyczną kontrolą terminów realizacji,
• identyfikację maszyn i urządzeń,
• tworzenie raportów i wydruków,
• prowadzenie gospodarki maszynami i urządzeniami,
• prowadzenie danych o warunkach pracy maszyn i urządzeń,
• prowadzenie gospodarki oraz identyfikacji sekcji obudów zmechanizowanych oraz ich poszczególnych elementów podstawowych,
• prowadzenie danych o warunkach pracy sekcji obudów zmechanizowanych jak i ich poszczególnych elementów podstawowych,
• prowadzenie archiwum przebiegu sekcji obudów zmechanizowanych oraz ich poszczególnych elementów podstawowych,
• prowadzenie parametrów technicznych wyrobisk górniczych,
• prowadzenie bazy teleadresowej producentów maszyn i urządzeń, wykonawców badań, remontów itp. z możliwością przypisania do danej maszyny czy urządzenia,
• bieżące przeglądanie zawartych danych,
• bieżące wprowadzanie danych przez osoby uprawnione,
• dobór maszyn i urządzeń do warunków lokalnych z uwzględnieniem parametrów wyrobiska i występujących zagrożeń naturalnych.

Taki sposób prowadzenia ewidencji maszyn i urządzeń, ich podzespołów i części pozwala użytkownikowi uzyskać o nich maksimum informacji, co umożliwia ich odpowiedni wybór pod względem jakości oraz właściwy dobór do warunków lokalnych, przez co przyczynia się do podniesienia wartości produkcji i bezpieczeństwa pracy. Ideą systemu jest także zestawianie przez użytkownika maszyn i urządzeń z ich ważniejszych podzespołów czy elementów, przy czym to użytkownik decyduje, które z nich są ważne. System tego nie narzuca. Nie sposób omówić tu wszystkich możliwości. Skupiliśmy się, więc tylko na najważniejszych.

System sprawdza się w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. w KWK „BUDRYK” w Ornontowicach, gdzie stosowany jest od 2007r. Jest on na bieżąco modernizowany i dostosowywany do ewentualnych zmian przepisów.